تعریف پول

چکیده ای از مندرجات

ظاهراً به تقلید از چین، در ایران نیز در دوره سلطنت گیخاتوخان ۹۴۰-۶۹۰ هجری قمری، پنجمین پادشاه سلسله ایلخانیان، پول کاغذی به نام چاو منتشر شد که بلافاصله بر اثر مقاومت شدید مردم حکم رواج آن لغو گردید. به نظر می رسد که انتشار پول کاغذی در قرون جدید از دوره انقلاب کبیر فرانسه آغاز گشت.
مجلس ملی فرانسه در ۲ نوامبر سال ۱۷۸۹م، طبق قانون همه املاک و اراضی متعلق به کلیسا را ملی اعلام کرد و آنها را به دولت آن کشور واگذاشت. دولت به وثیقه اراضی و املاک مزبور، پول کاغذی انتشارداد.
ریشه ی لغت اسکناس آسی نیای فرانسوی است که در زبان روسی به صورت آسیگناتسیا و در زبان فارسی، با تغییر لفظی در دوره فتحعلی شاه به صورت اسکناس درآمد. تا قبل از انتشار اسکناس در ایران، سکه، بیجک، و نیز اسکناس های خارجی (به ویژه منات روسی) در این کشور رواج داشت.
در ایران اسکناس برای نخستین بار توسط بانک شاهنشاهی ایران انتشار یافت، که طبق فصل سوم امتیازنامه رویتر ( ۱۸۸۹ م/ ۱۲۶۸ خورشیدی) حق انحصاری نشر آن به بانک مزبور اعطا شده بود. این بانک می توانست تا۸۰۰ هزار لیره انگلیسی (معادل ۸/۲ میلیون تومان به نرخ آن زمان) بر اساس پشتوانه طلا و نقره اسکناس منتشر کند، ولی انتشار بیش از این مبلغ منوط به اجازه دولت ایران بود.
بانک شاهنشاهی تا سال ۱۳۰۹ شمسی به فعالیت خود در زمینه نشر اسکناس ادامه داد، و در این سال امتیاز حق انحصاری نشر اسکناس از سوی دولت ایران به مبلغ ۲۰۰ هزار لیره خریداری شد.
در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی حق انحصاری نشر اسکناس به مدت ده سال به بانک ملی ایران واگذار و مقرر گردید تا پس از انقضای این مدت در صورتی که این حق لغو نشود، به همین ترتیب برای دوره های ده ساله بعد نیز عمل شود. سرانجام نخستین اسکناس های بانک ملی در اول فروردین ماه سال ۱۳۱۱ هجری شمسی انتشار یافت. از آن تاریخ تا سه ماه اسکناس های بانک شاهنشاهی و بانک ملی همزمان رواج داشتند، و از اوایل تیر ماه آن سال اسکناس های بانک ملی به صورت تنها پول کاغذی ایران درآمد.
بانک ملی ایران تا سال ۱۳۳۹ هجری شمسی بنابر نیازهای اقتصادی کشور اقدام به نشر اسکناس می کرد، ولی در آن سال با تأسیس بانک مرکزی ایران، حق انحصاری نشر اسکناس به این بانک محول شد که تاکنون ادامه دارد.