فعل لازم و متعدی

500 تومان – خرید
فعل بر سه قسم است  : لازم ، متعدی ، ذووجهین  یعنی هم لازم و هممتعدی

فعل لازم :  آن است که به فاعل تنها تمام شود و مفعول ِ صریحنداشته باشد : حسن رفت .

فعل متعدی :  آن است که به مفعول ِ صریح نیازمند است :  برادرِ تو کتاب را آورد

فعل ذووجهین  آن است که گاهی لازم و گاهی متعدی استعمال گردد : درخت شکست ، درخت را شکستم .

اگر بخواهند فعل لازمی را متعدی کنند به آخر دوم شخص مفرد ِ فعل ِامر ِ آن ” انیدن ” یا ” اندن ” اضافه می کنند
خند -> خندانیدن ،خنداندن
دو -> دوانیدن ، دواندن

متعدی های سماعی : در قدیم بعضی افعال را به افزودن ” الف ” قبل از علامت مصدر، متعدی می کردند :  برگشتن -> برگاشتن
نشستن -> نشاختن
همی نیزه برگاشت  بر گِردِ سر    که هومان ِ ویسه است پیروزگر

طریق متعدى ساختن فعل

افعال لازم را درحین ضرورت ه متعدی مى سازند و طریق متعدى ساختن فعل،آن است که به آخر صیغه امر حاضر مفرد “آنید” یا “اند” افزوده و ماضی فعل را به وجودآورند و سایر صیغه ها را از آن بسازند:
کرى- کر یا ند، کر یا نید. خند- خند انید، خند ا ند. سو ز- سو زا نید، سو زا ند. جو ش!
– جوشانید، جوشاند. پوش- پوشانید، پوشاند.
گاه فعل متعدی را نیز به همین ترتیب بار دیگر متعدی مى سازند،مانند: خوردن و چریدن و نوشتن که خورانیدن و چرانیدن و نویسانیدن، از آن ساخته اند. متعدی ساختن افعال با “ان ” به طریقى که گذشت، قاعدهء عمومى است و از روى قیاسمزبور مى توان هرفعل لازم را متعدی کرد.

اگر مطلب را می پسندید لطفا آنرا به اشتراک بگذارید.

دیدگاهی بنویسید

0